Duitsland staat stil: is een Agenda 2030 nodig?
Door Olgerd Eichler, portfolio manager in Mainfirst's Blend/European Equities team
Duitsland heeft een nieuwe start nodig. De komende federale verkiezingen zouden de nodige impuls kunnen geven. Maar moet de pijn eerst nog erger worden?
Duitsland staat voor grote uitdagingen. Hoewel de economie zich hersteld heeft van de gevolgen van de Covid-19 pandemie, legden de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne zwakke punten bloot. De afhankelijkheid van fossiele brandstoffen tast het concurrentievermogen aan. De economische groei is tot stilstand gekomen en de industriële productie daalt in belangrijke sectoren zoals de automobielnijverheid en de chemie.
Tegelijkertijd zorgt de digitale transformatie voor structurele aanpassingsproblemen voor de economie. Duitsland is een pionier op het gebied van engineering, maar raakt achterop met belangrijke technologieën zoals artificiële intelligentie. Geopolitieke spanningen verhogen de druk: de concurrentie tussen de VS en China, de oorlog in Oekraïne en de wereldwijde reorganisatie van de handelsbetrekkingen vragen om een strategische heroriëntatie.
De Duitse bureaucratie vormt een groot obstakel voor vooruitgang en vernieuwing. Langdurige goedkeuringsprocedures, overregulering en een gebrek aan coördinatie tussen federale, staats- en lokale overheden belemmeren vaak de uitvoering van projecten en ideeën. Deze hindernissen vertragen niet alleen de economische ontwikkeling, maar belemmeren ook de broodnodige vooruitgang op gebieden als digitalisering, infrastructuur en hernieuwbare energie. Daarom zijn een consequente vermindering van de bureaucratie en de uitbreiding van digitale administratieve processen essentieel om het Duitse concurrentievermogen op lange termijn te waarborgen.
Het land staat ook voor binnenlandse uitdagingen: stijgende inflatie, sociale ongelijkheid, migratie, politieke misstappen en de klimaatproblematiek polariseren de samenleving. Veel burgers raken gefrustreerd door de politieke stagnatie en roepen om doortastende hervormingen.
Meer dan twintig jaar geleden kondigde Gerhard Schröder in een regeringsverklaring de Agenda 2010 aan. In die tijd kampte Duitsland met een van de ergste economische crisissen uit zijn naoorlogse geschiedenis. De werkloosheid was alarmerend hoog en de economische groei stagneerde. Daar kwam nog bij dat hoge sociale premies bedrijven onder druk zetten en het concurrentievermogen van de Duitse economie ondermijnden. Het Britse tijdschrift The Economist beschreef Duitsland als 'de zieke man van Europa' - een bittere typering voor een natie die ooit de economische motor van Europa was.
Midden in deze crisis begon de regering Schröder aan een historische hervorming: de Agenda 2010. Maatregelen zoals de versoepeling van de arbeidsbeschermingswetgeving, de invoering van Hartz IV en de deregulering van de arbeidsmarkt waren bedoeld om de werkgelegenheid te stimuleren en het economische concurrentievermogen te verbeteren. De hervormingen waren controversieel, maar ze legden de basis voor de daaropvolgende economische opleving die Duitsland hielp zijn kracht en concurrentievermogen te herwinnen.
Verkiezingen 2025: Duitslands kans op een keerpunt
Net als twintig jaar geleden bevindt Duitsland zich nu in een periode van onzekerheid en desoriëntatie, die dringend ingrijpende politieke maatregelen vereist. De crisis van toen was grotendeels een kwestie van eigen schuld, terwijl de uitdagingen van nu ook sterk samenhangen met de mondiale onderlinge afhankelijkheid van Duitsland en dus veel complexer zijn. Toch is er een cruciale parallel: de behoefte aan ingrijpende hervormingen om het concurrentievermogen van het land veilig te stellen.
De komende verkiezingen bieden een kans om het land te heroriënteren en de hervormingsachterstand weg te werken. Een nieuwe regering zou de noodzakelijke veranderingen op het gebied van digitalisering, migratie, bureaucratie en energie kunnen stimuleren. Dit vereist vooral duidelijke doelen, moedige beslissingen en een doelgericht economisch beleid. Zo kan Duitsland niet alleen zijn positie als economische grootmacht van Europa heroveren, maar ook zijn wereldwijde aanwezigheid versterken. Duitsland moet opnieuw bewijzen dat het de uitdagingen van deze tijd aankan. Met een proactief beleid dat prioriteit geeft aan innovatie, performantie en wereldwijd concurrentievermogen, kan de 'zieke man van Europa' weer een anekdote uit het verleden worden. Gemeenschappelijke doelen en een hervormingsgezinde regering kunnen van Duitsland een rolmodel voor vernieuwing in Europa maken - een pionier voor de economie, het klimaat en de sociale cohesie.
Positieve vooruitzichten voor Duitse aandelen
Vooral de Duitse kleine en middelgrote ondernemingen kunnen profiteren van nieuwe economische beleidsstimulansen. Niet alleen zouden zij hun vertrouwen kunnen herwinnen, maar ze zouden ook een grotere investeringsbereidheid kunnen tonen. Voorwaarden hiervoor zijn een stabiel politiek kader en nieuwe impulsen voor groei. Veel van deze kleine en middelgrote ondernemingen werden in het verleden door beleggers over het hoofd gezien. De lage waarderingen van deze aandelen maken hun koersvooruitzichten bijzonder aantrekkelijk.
